واژه گزینی
واژه‌ی exposure در نوشتگانِ حفاظتِ پرتوی در سه معنای فوق به‌کار می‌رود.
عام‌ترین معنای exposure مواجهه است که نه‌تنها برای پرتو، بلکه برای دیگر عواملِ خطرـ آفرین نیز به‌کار می‌رود؛ برای نمونه، مواجه با موادِ شیمیایی.
واژه‌نامه‌ی ایمنیِ آژانسِ بین‌المللیِ انرژیِ اتمی (IAEA safety glossary - 2007) exposure را چنین تعریف می‌کند:
”کُنش یا وضعیّتِ در معرضِ تابش بودن.“ …
در این معنا، exposure معادلِ پرتوگیری و به‌معنای مواجهه با تابش است.
exposure به‌معنای پرتودهی کمیّتی فیزیکی است که برای سنجشِ میدان‌های تابشِ ایکس یا گاما به‌کار می‌رود. این پرتوها از جنسِ فوتون هستند و، برخلافِ تابشِ آلفا یا بتا، اندازه‌گیریِ مستقیم‌شان ممکن نیست. به این دلیل، آن‌ها را برحسبِ بارهای الکتریکی‌ای که در اثرِ برخورد با اتم‌های هوا (متداول‌ترین محیط برای انتشارِ تابش) ایجاد می‌کنند می‌سنجند. پرتودهیِ یک میدانِ تابشی یعنی مقدارِ بارِ الکتریکی‌ای (شمارِ یون‌های تولیدی ضرب‌در 19-10×1.6) که میدان به‌واسطه‌ی یون‌سازی در حجم یا جرمِ مشخصی از هوا تولید می‌کند. این کمیّت برحسبِ کولن‌برکیلوگرمِ هوا (C/kgair)، که آن را یکای پرتودهی گویند، یا استات‌کولن‌برسانتی‌مترِمکعبِ هوا (در شرایطِ متعارف)، که آن را رونتگن (R) گویند سنجیده می‌شود.
است.
در واژه‌نامه‌ی ایمنیِ آژانسِ بین‌المللیِ انرژیِ اتمی (IAEA safety glossary – Revision 2016) واژه ی intake این گونه معنا شده است:
”1ـ عمل یا فرایندِ ورودِ هسته‌گونه های پرتوزا به بدن از راهِ تنفس، بلع، یا جذبِ پوستی؛
2ـ فعالیّتِ (activity) یک هسته‌گونه ی پرتوزای واردشده به بدن در یک دوره‌ی زمانیِ مشخص، یا در اثرِ یک رخداد.“
توجه کنید که دریافت در تعریف نخست یک فرایند است اما در تعریفِ دوم یک کمیّتِ قابل سنجش.
دریافت اصطلاحی ست که برای همه ی انواعِ آلودگی ها به کار می رود و دومین مرحله از مراحلِ چهارگانه ی است که دُزِ دریافتیِ اندام ها و کلِ بدن را تعیین می کند:
مواجهه (exposure) ← دریافت (intake) ← برداشت (uptake) ← دُز (dose)
دریافت ممکن است حاد (acute) یا مزمن (chronic) باشد. دریافتِ حاد دریافتی است که به قدری سریع اتفاق می-افتد که می شود برای ارزیابیِ دُزهای دریافتی آنی به حساب اش آورد؛ درحالی که دریافتِ مزمن دریافتی است که به-تدریج اتفاق می افتد و حتا ممکن است سال ها ادامه یابد.
