American Association of Physicists in Medicine (AAPM)

بیانیه اتحادیه فیزیسیستهای پزشکی آمریکا  AAPM –   آوریل ۲۰۱۹ 

استفاده از محافظ گناد و جنین در تصویربرداری تشخیصی با اشعة ایکس نباید به صورت یک رویه معمول (Routine Practice) مورد استفاده قرار می­گیرد. این حفاظ­ها ممکن است سودمندی تصویربرداری رادیولوژی را به­خطر اندازد.  اطلاعات آناتومی را مبهم نماید یا در سیستم کنترل پرتودهی خودکار ( (automatic exposure control  تصویربرداری اختلال ایجاد کند. این اثرات می­تواند تشخیص پزشک را به­خطر انداخته و یا منجر به افزایش دز بیمار شود. به­علت این خطرات و عدم وجود منفعتی یا نفع خیلی کم  در استفاده از این محافظ­ها، AAPM توصیه می­کند که استفاده از آنها متوقف شود.

برای بیماران و همراهان آنها که از پرتوگیری می ترسند و دچار اضطراب می شوند، استفاده از این حفاظ ها به خاطر اثرات آرامبخش آنها ممکن است نهایتا نتایج را بهبود دهند. این مسئله در تدوین خط مشی استفاده از حفاظ باید در نظر گرفته شود، ولی شواهد موجود الزام استفاده از آنها را تأیید نمی­کند. علاوه بر این AAPM توصیه می­کند در برنامه­های آموزشی و تحصیلی تکنولوژیستهای رادیولوژی، اطلاعاتی در مورد استفاده محدود و اشکالات بالقوه در استفاده از محافظ­های گناد و جنین ارائه گردد.

استفاده از محافظ گناد و جنین در حین تصویربرداری با اشعه ایکس، طی دهها سال مطابق با اصل ALARA فرض شده و به عنوان یک فعالیت مناسب در نظر گرفته شده است. با پیشرفت­های ایجاد شده در تکنولوژی و شواهد موجود در خطرات پرتوگیری، AAPM اثربخشی محافظ جنین و گناد را مورد بررسی و تجدید نظر قرار داده است. 

محافظ گناد و جنین در سلامت بیمار یا نقشی ندارد یا تأثیر ناچیزی دارد.

 پرتوگیری گناد و جنین در حین تصویربرداری تشخیصی با اشعه ایکس همراه با خطر و یا زیان (harm) قابل اندازه گیری نیست و نگرانی اصلی در مورد پرتوگیری این اندام، افزایش ریسک اثرات ارثی است. با این حال، بر اساس نتایج مطالعات مندرج در نشریة شمارة ۱۰۳ کمیسیون بین­المللی حفاظت در برابر اشعه  ICRP در سال ۲۰۰۷، هیچ مطالعه انسانی شواهدی از افزایش بیماری ارثی در ارتباط با پرتو ارائه نکرده­است.  به­طور مشابه دانشگاه زنان و زایمان در آمریکا ACOG با تأیید دانشگاه رادیولوژی ACR اظهار می­دارد که به­جز چند مورد استثناء، پرتوگیری از طریق رادیولوژی، سی­تی­اسکن، یا پزشکی هسته­ای، دارای دز بسیار کمی هستند که بتوانند به جنین آسیب برسانند.

• وجود محافظ در کاهش پراکندگی داخلی پرتو در بیمار بی­اثر است. در تصویربرداری اشعه ایکس پزشکی، پرتوهای ایکسی که در داخل بدن پراکنده می­شوند، منبع اصلی دز دریافتی اندام­های داخلی بدن هستند که در خارج از محدودة میدان پرتو قرار می­گیرند. در این­صورت پوشش سطحی محافظ این اندام­ها تأثیری بر روی این پراکندگی ندارد.

استفاده از محافظ گناد و جنین می­تواند تأثیر منفی روی نتایج آزمون بگذارد.

• محافظ می­تواند اطلاعات آناتومی را مبهم (تیره) نماید، در نتیجه به تکرار آزمون منجر شود و یا اطلاعات تشخیصی به خطر افتد. محافظی که در میدان پرتو قرار ­گیرد و یا در محدودة آن حرکت ­کند می­تواند یا باعث تیرگی و ابهام در اطلاعات آسیب­شناسی و آناتومی گردد و یا خطای غیر واقعی ناشی از آرتفکت ایجاد نماید. در این­صورت اگر تصویربرداری تکرار نشود ممکن است اطلاعات مهم تشخیصی توسط پزشک مشاهده نشود. ولی اگر تصویربرداری تکرار شود منجر به افزایش دز دریافتی قابل­توجهی خواهدشد. شواهد نشان می­دهد این مشکل از آنچه تصور می­شود شایع­تر است.
• محافظ می­تواند روی سیستم کنترل خودکار پرتوگیری (Automatic Exposure Control) تأثیر منفی بگذارد. در تمام دستگاه­های تصویربرداری جدید از کنترل خودکار پرتوگیری استفاده می­شود و وجود محافظ در میدان تصویربرداری می­تواند به­طور مؤثر خروجی اشعه ایکس را افزایش دهد، دز دریافتی بیمار را بالا برده و کیفیت تصویر را تنزل دهد.

پایان